Πρακτική άσκηση

Τα προγράμματα των πρακτικών ασκήσεων αποτελούν μια ενότητα που έχει διττό σκοπό. Αφενός να φέρουν σε επαφή τους φοιτητές/τριες με την εκπαιδευτική πραγματικότητα στην οποία θα κληθούν αργότερα να εργαστούν και να προσφέρουν εκπαιδευτικό έργο, και αφετέρου να τους δώσουν τη δυνατότητα να διδάξουν σε παιδιά με ή χωρίς ειδικές ανάγκες, κάνοντας εφαρμογή όσων αποκόμισαν από τα μαθήματα των Διδακτικών Μεθοδολογιών. Αναλυτικότερα, οι πρακτικές ασκήσεις αφορούν σε εκπαιδευτικά πλαίσια Νηπιαγωγείου, Δημοτικών Σχολείων Γενικής Αγωγής και Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής (Σ.Μ.Ε.Α.).

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1 και 2 ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

1. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ 1 Στο πρώτο επίπεδο Πρακτικής Άσκησης (χειμερινό εξάμηνο) βασικός στόχος είναι οι φοιτητές/τριες να γνωρίσουν το χώρο του νηπιαγωγείου, να έρθουν σε επαφή με τα παιδιά και το διδακτικό έργο, ώστε στο επόμενο εξάμηνο να είναι σε θέση να αναλάβουν διδασκαλία.  Σε αυτό το επίπεδο πραγματοποιούνται 7 παρακολουθήσεις στα νηπιαγωγεία και 3-5 μαθήματα στο πανεπιστήμιο (ανάλογα με το εύρος του εξαμήνου). Σε κάθε παρακολούθηση ο φοιτητής/τρια συμπληρώνει τους οδηγούς παρατήρησης, οι οποίοι κάθε φορά επικεντρώνονται σε κάποιον παράγοντα της παιδαγωγικής διαδικασίας. Αναλυτικά οι οδηγοί παρατήρησης αφορούν:

• Στο χώρο του νηπιαγωγείου
• Στις αυθόρμητες και τις οργανωμένες δραστηριότητες στο νηπιαγωγείο
• Στο ολοήμερο νηπιαγωγείο και τον τρόπο λειτουργίας του.
• Στις μεθόδους διδασκαλίας
• Στα μέσα αγωγής: Παιχνίδι-βιβλίο
• Στα μέσα αγωγής: Συνήθεια, Εργασία, Διδασκαλία, Παράδειγμα, Εποπτεία, Πειθαρχεία
• Στους σκοπούς και στόχους της οργανωμένης δραστηριότητας
• Στις αρχές Προσχολικής Αγωγής
• Στις ανάγκες νηπίων-Περιεχόμενο δραστηριοτήτων

Το περιεχόμενο των οδηγών παρατήρησης εξηγείται και συζητείται με τον διδάσκοντα του μαθήματος. Ακόμη, κάθε φορά πραγματοποιείται από τον διδάσκοντα μια εισήγηση σε σχέση με το αντικείμενο της παρατήρησης. Μετά τις παρακολουθήσεις, ακολουθεί ανατροφοδότηση σε δύο επίπεδα: αρχικά, αμέσως μετά την παρακολούθηση με την αποσπασμένη νηπιαγωγό που συνοδεύει τους φοιτητές/τριες στις παρακολουθήσεις και, σε δεύτερο επίπεδο, συλλογικά με τον διδάσκοντα της τάξης. Σε αυτές τις συναντήσεις οι φοιτητές/τριες συζητούν για όσα παρακολούθησαν, τις απορίες τους, τα ερωτηματικά, τις εντυπώσεις τους.  Οι φοιτητές/τριες στο τέλος του εξαμήνου παραδίδουν ένα φάκελο με τους οδηγούς παρατήρησης και μία εργασία.

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ 2 Στο δεύτερο επίπεδο της Πρακτικής Άσκησης, οι φοιτητές/τριες αναλαμβάνουν διδακτικό έργο. Ο κάθε φοιτητής/τρια πραγματοποιεί 15 διδασκαλίες. Οι πέντε πρώτες διδασκαλίες πραγματοποιούνται σε ζεύγη και σε πέντε διαφορετικές εβδομάδες και οι υπόλοιπες 10 πραγματοποιούνται ατομικά για δύο συνεχόμενες εβδομάδες. Ο φοιτητής/τρια προετοιμάζει σε συνεργασία με τους μέντορες-εκπαιδευτικούς προσχολικής ηλικίας που συνεργάζονται με το τμήμα, το πρόγραμμα διδασκαλίας. Το πρόγραμμα αυτό ελέγχεται πριν από την πραγματοποίησή του από το διδάσκοντα του μαθήματος. Ανάμεσα στο διάστημα που μεσολαβεί στις διδασκαλίες πραγματοποιούνται συναντήσεις ανατροφοδότησης με το διδάσκοντα του μαθήματος και με τους μέντορες. Στις συναντήσεις αυτές συζητούνται οι εμπειρίες, τα προβλήματα και οι απορίες των φοιτητών/ τριών και, ανάλογα με τα κενά που θα διαπιστώνονται, θα προγραμματίζονται εισηγήσεις είτε από το διδάσκοντα του μαθήματος, είτε από άλλους διδάσκοντες του τμήματος. Στις εισηγήσεις αυτές οι φοιτητές/τριες, έχοντας πλέον την εμπειρία της τάξης, θα είναι σε θέση να θέσουν ερωτήματα που θα σχετίζονται με θέματα εφαρμογής, των οποίων οι απαντήσεις θα τους βοηθήσουν στις επόμενες διδασκαλίες τους. Οι φοιτητές/τριες παραδίδουν στο τέλος του εξαμήνου τον πλήρη φάκελο των διδασκαλιών τους. Στόχος τους είναι η σύνδεση θεωρίας και πράξης και αυτό επιτυγχάνεται, κατ’ αρχάς, μέσα από την γνωριμία και την επαφή των φοιτητών/τριών με τον εκπαιδευτικό χώρο και, στη συνέχεια, με την ανάληψη διδακτικού έργου.

*Η παρακολούθηση των Πρακτικών Ασκήσεων είναι υποχρεωτική.
**Η αξιολόγηση και η βαθμολόγηση των φοιτητριών και φοιτητών γίνεται μέσω της αξιολόγησης των κλείδων παρατήρησης διδασκαλίας και των ερευνητικών εργασιών.

2. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΔΑΣΚΑΛΩΝ

Υπεύθυνη: Μπεαζίδου-Μπογιατζή Ελευθερία

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΑΣΚΑΛΩΝ 1 Οι Πρακτικές Ασκήσεις Γενικής Αγωγής 1 στοχεύουν στην εξοικείωση των φοιτητριών και φοιτητών με το περιβάλλον της τάξης και την εκπαιδευτική διαδικασία, μέσω (α) της παρακολούθησης διδασκαλιών σε όλες τις τάξεις του δημοτικού από έμπειρους και δασκάλους και (β) της συστηματικής διαδικασίας ανατροφοδότησης που συμπεριλαμβάνει την ανάλυση και ερμηνεία των φάσεων της διδασκαλίας και τον αναστοχασμό πάνω στην εκπαιδευτική, διδακτική πράξη. Στο πλαίσιο Πρακτικής Άσκησης Γενικής Αγωγής Δασκάλων Ι, πραγματοποιούνται κάθε Τετάρτη, 8 π.μ.-2 μ.μ. επισκέψεις των φοιτητριών και φοιτητών σε καθορισμένα Δημοτικά Σχολεία του Βόλου και της Νέας Ιωνίας, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Συστηματικές παρακολουθήσεις διδασκαλιών όλων των μαθημάτων και όλων των τάξεων του δημοτικού σχολείου,
• Συμπλήρωση κλείδων παρατήρησης όπου, μεταξύ άλλων, διαπιστώνονται και καταγράφονται οι φάσεις, οι ενέργειες και τα μέσα διδασκαλίας, οι μέθοδοι και το μαθησιακό υλικό που χρησιμοποιούνται σε κάθε μάθημα και σε κάθε τάξη.
• Συζήτηση επί των παρακολουθήσεων και των διδασκαλιών με ευθύνη του διδάσκοντος και του εκπαιδευτικού προσωπικού που υποστηρίζει το μάθημα,
• Εκπόνηση ερευνητικής μελέτης

Η διδακτική διαδικασία συμπληρώνεται με ανατροφοδότηση και εμβάθυνση από τον διδάσκοντα το μαθήματος. H παρακολούθηση των πρακτικών ασκήσεων των φοιτητών στα Δημοτικά Σχολεία είναι υποχρεωτική. Η αξιολόγηση και η βαθμολόγηση των φοιτητριών και φοιτητών γίνεται μέσω της αξιολόγησης των κλείδων παρατήρησης διδασκαλίας και των ερευνητικών εργασιών.

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΑΣΚΑΛΩΝ 2 Οι Πρακτικές Ασκήσεις Γενικής Αγωγής 2 διεξάγονται στο Στ΄Εξάμηνο φοίτησης και έχουν ως στόχο να φέρουν σε άμεση επαφή τις φοιτήτριες και τους φοιτητές που έχουν επιλέξει την κατεύθυνση δασκάλων με τη διδακτική πράξη, όχι μόνο σε επίπεδο διαμόρφωσης και ανάλυσης διδακτικών σχημάτων και προσεγγίσεων αλλά και σε επίπεδο εφαρμογής τους.
Για τον λόγο αυτό, στο πλαίσιο του μαθήματος υλοποιούνται πειραματικές διδασκαλίες των φοιτητών/τριών, με σκοπό την εξοικείωσή τους με τις πραγματικές καταστάσεις του σχολικού περιβάλλοντος.
Οι Πρακτικές Ασκήσεις ΙΙ πραγματοποιούνται σε καθορισμένα Δημοτικά Σχολεία του Βόλου και της Νέας Ιωνίας και περιλαμβάνουν:

• Δοκιμαστικές διδασκαλίες μία ημέρα κάθε εβδομάδα και
• Δύο ολόκληρες εβδομάδες αυτοδύναμης διδασκαλίας
• Συζήτηση επί των παρακολουθήσεων και των δοκιμαστικών διδασκαλιών με ευθύνη του διδάσκοντος και του εκπαιδευτικού προσωπικού που υποστηρίζει το μάθημα
• Ανατροφοδότηση από τον διδάσκοντα του μαθήματος
• Εκπόνηση μελέτης για τη διδασκαλία της διαθεματικής ενότητας. Συγκεκριμένα, οι Πρακτικές Ασκήσεις ΙΙ εξελίσσονται σε δύο φάσεις:

1. Η πρώτη φάση αποτελείται από 10 ολοήμερες διδασκαλίες σε κανονικές τάξεις του Δημοτικού Σχολείου σε όλα τα μαθήματα που διδάσκουν οι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Προκειμένου να ελεγχθεί η ικανότητα και η ετοιμότητα των φοιτητών/τριών να διδάξουν, αφού πάρουν την ύλη από το δάσκαλο της τάξης που πρόκειται να αντικαταστήσουν, στη συνέχεια για κάθε μάθημα διδασκαλίας εκπονούν Σχέδιο Διδασκαλίας. Η διδασκαλία των φοιτητών/τριών εποπτεύεται και αξιολογείται. Η αξιολόγηση έχει σκοπό την ανατροφοδότηση της διδασκαλίας των φοιτητών/τριών και συντονίζεται από τους διδάσκοντες σε συνάντηση με τους φοιτητές/τριες, μετά το πέρας της ολοήμερης διδασκαλίας.
2. Στη δεύτερη φάση των Πρακτικών, οι φοιτητές/τριες διδάσκουν επί δύο εβδομάδες σε μία τάξη Δημοτικού Σχολείου αξιοποιώντας κάθε σύγχρονη διδακτική και μαθησιακή προσέγγιση. Ταυτόχρονα, εκπονούν εργασία με την μορφή εκτεταμένου Σχεδίου Διδασκαλίας σε θέμα της επιλογής στο οποίο καταγράφεται η θεωρητική και ερευνητική τεκμηρίωση των διδακτικών και μαθησιακών τους επιλογών. Οι διδασκαλίες και η εργασία που εκπονούν οι φοιτητές/τριες αξιολογούνται.

3. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΙΣ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Υπεύθυνη: Τζιβινίκου Σωτηρία. Οι φοιτητές ΠΤΕΑ στο Ζ΄ και Η΄ εξάμηνο των σπουδών τους, καλούνται να πραγματοποιήσουν την πρακτική τους άσκηση σε σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης στην πόλη του Βόλου. Η πρακτική άσκηση είναι χωρισμένη σε 2 ομάδες:

• Ομάδα Α: Πρακτική Άσκηση ΣΜΕΑ ΕΝΤΑΞΙΑΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
• Ομάδα Β: Πρακτική Άσκηση ΣΜΕΑ ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Η υλοποίηση της πρακτικής και στις δυο ομάδες, δηλαδή τόσο η «Πρακτική Άσκηση ΣΜΕΑ – ΕΝΤΑΞΙΑΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ», όσο και η «Πρακτική Άσκηση ΣΜΕΑ–ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» στηρίζονται σε τέσσερις (4) άξονες:

1. Την παρακολούθηση 2 θεωρητικών μαθημάτων σχετικά με θέματα Διδακτικής και Παιδαγωγικής για την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, το ένα προσανατολισμένο στα ειδικά σχολεία και το δεύτερο προσανατολισμένο στην ενταξιακή εκπαίδευση. Τα μαθήματα έχουν χαρακτήρα εργαστηριακό, και η παρακολούθησή του είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ με παρουσίες.
2. Την εκπόνηση 2 ενδιάμεσων εργασιών. Οι εργασίες αυτές έχουν τον χαρακτήρα της ενδιάμεσης αξιολόγησης/προόδου και η επιτυχής βαθμολόγηση αυτών αποτελεί την υποχρεωτική προϋπόθεση για την υλοποίηση της πρακτικής άσκησης στις σχολικές μονάδες ειδικής και γενικής εκπαίδευσης.
3. Τρεις (3) εβδομάδες ανά εξάμηνο, συνεχούς παρουσίας σε σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής (τμήματα ένταξης, ειδικά σχολεία), για παρακολούθηση και διδασκαλίες/παρεμβάσεις.
4. Την εκπόνηση, την παράδοση (σε ηλεκτρονική μορφή) και παρουσίαση της τελικής εργασίας.

Ο συντονισμός και η επιστημονική υποστήριξη της Πρακτικής Άσκησης ΣΜΕΑ 1 & 2 έχει ανατεθεί στην κ. Σωτηρία Τζιβινίκου Επ. Καθηγήτρια του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής, ενώ η διδασκαλία και η εποπτεία πραγματοποιείται από την κ. Τζιβινίκου και συμβασιούχο διδάσκοντα/διδάσκουσα (ΠΔ407/80). Η υλοποίηση της πρακτικής άσκησης συνεπικουρείται από μέλος ΕΔΙΠ του ΠΤΕΑ, με εξειδίκευση στην ειδική αγωγή και την εκπαίδευση.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΜΕΑ 1 & 2

Σκοπός της Πρακτικής ΣΜΕΑ είναι η σύνδεση των θεωρητικών γνώσεων που έλαβαν οι φοιτητές στη διάρκεια των προηγούμενων ετών από όλα τα μαθήματα με την εφαρμοσμένη εκπαιδευτική πρακτική και την καθημερινότητα του σχολείου. Συγκεκριμένα, η πρακτική άσκηση ΣΜΕΑ 1 & 2 έχει τους εξής στόχους:

1. Τον σχεδιασμό εργαλείων άτυπης εκπαιδευτικής αξιολόγησης
2. Τον σχεδιασμό παρεμβάσεων για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
3. Η γνωριμία των φοιτητών – φοιτητριών με το χώρο του σχολείου και των παραγόντων που το συναπαρτίζουν: διοίκηση σχολείου, εκπαιδευτικοί, ωρολόγιο πρόγραμμα, περιεχόμενο μαθημάτων, διδασκαλία, γονείς μαθητών.
4. Η επαφή των φοιτητών – φοιτητριών με μαθητές που παρουσιάζουν διάφορες και διαφορετικής έντασης, δυσκολίες και προβλήματα μάθησης (μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ε.ε.α.).
5. Η χρήση εκπαιδευτικών μεθόδων και μέσων για τη συλλογή πληροφοριών και δεδομένων που είναι απαραίτητα για τη λήψη σημαντικών εκπαιδευτικών αποφάσεων και τον σχεδιασμό εκπαιδευτικών παρεμβάσεων για την υποστήριξη των μαθητών ε.ε.α.
6. Συμμετοχή και εμπλοκή στην καθημερινότητα της τάξης, μαθητεύοντας δίπλα στον / στην εκπαιδευτικό και λειτουργώντας ως βοηθοί του/της.
7. Η προετοιμασία και ο σχεδιασμός των διδασκαλιών, συγκεκριμένα:

• • Επιλογή των εκπαιδευτικών στόχων με βάση το προφίλ του παιδιού/μαθητή και της ομάδας των μαθητών της τάξης
  • Διαφοροποίηση και προσαρμογές του αναλυτικού προγράμματος της γενικής τάξης και της ειδικής τάξης που φοιτά ο μαθητής/η ομάδα των μαθητών, την επιλογή στρατηγικών και μεθόδων διδασκαλίας,
  • Σχεδιασμός, οργάνωση και υλοποίηση των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων (π.χ. κατασκευή εργαλείου ομαδικής αξιολόγησης, σχέδιο ομαδικής διδασκαλίας, εφαρμογή μεθόδων διδασκαλίας σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, κ.ά.),
  • Οργάνωση, ή τροποποίηση υπάρχοντος και κατασκευή νέου παιδαγωγικού υλικού παρέμβασης για μαθητές με ειδικές ανάγκες,
  • Υλοποίηση 3 διδασκαλιών ανά εξάμηνο και δομή, σύμφωνα με τον προγραμματισμό που ακολουθεί.
  • Αξιολόγηση διδασκαλιών και αναστοχασμός επ΄ αυτών.
  • Επίλυση εκπαιδευτικών προβλημάτων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των δραστηριοτήτων που εκπονούν οι φοιτητές στα σχολεία,
  • Υλοποίηση διδασκαλιών και παρεμβάσεων σύμφωνα με τον προγραμματισμό